Zal 2021 de geschiedenisboeken ingaan als een scharniermoment? Het jaar waarin we wakker geschud werden door klimaatrampen en ongezien hoge energieprijzen? Joris Haems, directeur Ecopuur hoopt van wel. Nu het einde van het bewuste jaar nadert, blikt hij terug en waagt hij zich aan enkele voorzichtige prognoses voor 2022.
Van modernisering naar energetisch (ver)bouwen
“Wij Belgen lusten nog steeds een stevige baksteen. Maar waarom bouwen en verbouwen we zo gretig? Begin 2021 polste marketingbedrijf Essencia naar achterliggende motivaties: 34% gaf modernisering aan en slechts 18% bouwt of renoveert om energie te besparen. In een jaar tijd kan veel gebeuren. Vandaag zouden de antwoorden er wellicht anders uitzien. De klimaatuitdagingen en stijgende energieprijzen zorgen voor een kentering in de algemene mindset. Ook de overheid grijpt in met onder andere de renovatieplicht. Vanaf 2023 ben je bij aankoop van een energieverslindende woning immers verplicht om binnen de vijf jaar het energieniveau E of F naar minimum D te brengen. De overheid ondersteunt energetisch renoveren met onder meer renteloze leningen.”
Investering alternatieve energiebronnen versnellen
“De morele en financiële stimulansen zijn dus aanwezig. Maar zijn ze voldoende? Als je het mij vraagt: neen. Het is aan de overheid om nog een extra tandje bij te steken en in te zetten op alternatieven. Want als we echt los willen komen van fossiele brandstof, dan moeten we volledig overschakelen op elektrificatie. En dat met groene elektriciteit, dus niet afkomstig van gascentrales, laat staan steen-of bruinkoolcentrales. De overheid moet dus dringend investeren in bijvoorbeeld windenergie maar ook andere bronnen aanboren, zoals groene waterstof, golfslagtechnologie of riothermie. De kansen liggen voor het grijpen.”
Warmtenetten to the rescue
“Waar er volgens mij nog winst te rapen valt? In het optimaal benutten van warmtenetten. De Belgische industrie beschikt namelijk over grote hoeveelheden restwarmte. Zelfs in die grootteorde dat een groot deel van de steden bevoorraad kunnen worden met restwarmte afkomstig van ondermeer steenbakkerijen, glasfabrieken of zelfs stallen van grote varkenkwekers. Hopelijk breekt dit in 2022 door.”
Creatieve kortingen energiefactuur
“Inzetten op duurzame elektriciteit is één ding. Een andere grote uitdaging: hoe hou je je energiefactuur betaalbaar? Zeker wanneer diezelfde overheid ons meer en meer pusht richting een warmtepomp. Op zich een verstandige beleidskeuze. Maar hoe je het ook draait of keert: een warmtepomp vraagt veel energie en als je die niet zelf opwekt, dan stijgt je energiefactuur. Een warmtepomp die ecologisch zo veel voordelen en comfort biedt, wordt op die manier een keurslijf. Dat moet anders. En dat kan, mits een beetje creativiteit. Bijvoorbeeld door een korting te geven op het deel elektriciteit dat de verbruiker betaalt om zijn warmtepomp aan te drijven. Perfect meetbaar!”
Nog slimmere en goedkopere Smart Home-toepassingen
“Hoe kijkt de Belg naar domotica? Ook daar peilt marketingbureau Essencia jaarlijks naar. Uit een grootschalig onderzoek – begin 2021, bij 5.000 Belgen tussen de 25 en 74 jaar – blijkt dat de interesse in domoticasystemen in woningen elk jaar stijgt. Maar wat valt op? Bij 74% is comfort de doorslaggevende motivatie, slechts 27% gebruikt domotica om energie te sparen. Met de huidige energieprijzen die de pan uit swingen, zal hier in 2022 ongetwijfeld verandering in komen. Comfort en rationeel energieverbruik gaan meer en meer hand in hand. Zeker met de gebruiks- en budgetvriendelijke domotica-systemen die vandaag op de markt zijn. Denk maar aan de startup Homate. Hun Smart Home systeem gaat zelfs nog een stapje verder dan de klassieke domotica. Met één app en zonder bekabeling stem je alle energiebronnen op elkaar af. Dat is de toekomst. Vergelijk het gerust met Tesla, lang geleden ook een startup. Maar vandaag de katalysator van de elektrificatie van het wagenpark.”
Energiezuinig (ver)bouwen én een gezond binnenklimaat
“Nog een trend die zich volgens mij doorzet in 2022: de aandacht voor een gezond binnenklimaat. Toch één kanttekening: bij nieuwbouw is een ventilatiesysteem verplicht. Bij renovatie is dat niet het geval. Hier knelt vaak het schoentje. Wanneer je een huis luchtdicht maakt zonder aandacht voor ventilatie, dan zit je met een probleem. Vandaar opnieuw de oproep: bekijk het volledige plaatje, het totaalproject.”
Lokaal én Europees
“Tot zover een paar voorzichtige prognoses. Maar één ding staat helaas vast: de energieprijzen zullen verder stijgen. De bevolking groeit gestaag waardoor de energievraag toeneemt. Daarnaast blijft de bevoorrading in handen van een beperkt aantal spelers die naar willekeur de prijs kunnen opkrikken of zelfs de kraan kunnen dichtdraaien. Een gevaarlijk scenario. Vandaar een warme oproep naar de overheid: voorzie in meer lokaal geproduceerde energie, liefst groen. En ook: pak het aan op Europese schaal. Het heeft geen zin als het ene land beslist om uit kernenergie te stappen en een ander het licht op groen zet voor nieuwe kerncentrales. De hoogste tijd voor een Europees energiebeleid.”
“En nu ik toch bezig ben met suggesties: moedig het nieuwe werken aan. Waarom met z’n allen in de file aanschuiven, als je ook thuis kan werken? That’s one small step for man, one giant leap for mankind”.
“Dit gezegd zijnde wens ik je een energetisch 2022!”
Joris Haems
Directeur Ecopuur
