Geen pessimist of optimist, maar activist. Filmmaker en schrijver Nic Balthazar zegt waar het op staat. Met het post-apocalyptische verhaal The Road van Cormac McCarthy trekt hij de parallel tussen klimaatverandering en niet de toekomst, maar de realiteit vandaag.
“We’re all in the same storm, but not in the same boat. De ene heeft amper nog een boot, de andere droomt verder op een cruiseschip.”
Nic Balthazar is een Belgisch televisiemaker bij de VRT, filmregisseur en klimaatactivist. Hij studeerde Germaanse talen aan de Universiteit Gent. Hij werd vooral bekend van cultuurprogramma’s als ‘Memphis’, ‘Ziggurat’, ‘Open doek’, ‘Mollen en kruisen’ of ‘Leuven Centraal’. In 2006 regisseerde hij de film Ben X die gebaseerd was op het verhaal over een autistische jongen. Nic Balthazar breekt een lans voor een andere manier van denken, van ondernemen, van werken en van leven. Durven veranderen dus. Ook om de klimaatverandering te veranderen.
“Zijn verhalen komen keihard binnen. Vooral na het lezen van The Road moest ik wekenlang bekomen.”
Meer lezen rond kunst en klimaat?
Naast Nic Balthazar werpen ook Lieve Helsen, Hans Goossens en Koen Vandewalle hun frisse blik op vier tijdloze kunstwerken die hun visies weerspiegelen op een wereld die geconfronteerd wordt met klimaatverandering.
Download gratis het booklet Kunst en Klimaat via onderstaande knop.
THE ROAD: DE REALITEIT VOOR MILJOENEN MENSEN
Met werken zoals No Country For Old Men en The Road zet Nic Balthazar auteur Cormac McCarthy bovenaan de lijst van strafste schrijvers uit de laatste decennia. “Zijn verhalen komen keihard binnen. Vooral na het lezen van The Road moest ik wekenlang bekomen.” Want voor Nic liggen fictie en realiteit in dit verhaal beangstigend dicht bij elkaar. “Voor miljoenen mensen maken deze rampscenario’s al deel uit van hun wereld. Enerzijds veroorzaken Bijbelse droogtes dubbel zoveel hongersnood. Anderzijds dwingen overstromingen mensen hun huis achter te laten. De hel. It’s already happening. En wetenschappers voorspellen niet veel beterschap.”
THE ROAD KOMT NIET BINNEN, DUTY OF CARE WEL
Dat The Road onze werkelijkheid nu al weerspiegelt, beroert weinigen onder ons. “Zo’n alarmistische klimaatcommunicatie heeft psychologisch weinig effect. Bij apocalyptische verhalen zoals in een boek als The Road klappen mensen gewoon dicht. Het komt niet binnen, onze hersenpan houdt liever een soort optimisme in stand. Waardoor we enkel onmiddellijke dreigingen registreren, geen langetermijngevaar. Zoals klimaatverandering.”
“Maar het is wel zo, het voortbestaan van de mensheid loopt gevaar. Vandaag al. En dat is een akelig feit. Maar de waarheid, als we die niet feitelijk kunnen vertellen, hoe dan wel? Het antwoord is me al 15 jaren zoek.” Al speelt Nic wel met enkele ideeën. “Mijn laatste documentaire Duty of Care spreekt de mensen aan omdat er een handelingsperspectief in zit. Het is het verhaal van de twee processen die klimaatadvocaat Roger Cox aanspande tegen de Nederlandse staat en oliegigant Shell, twee vonissen die de juridische en de bedrijfswereld wereldwijd deden daveren op hun fossiele grondvesten . Mijn grote ambitie blijft ook wel het verhaal vinden voor een fictiefilm om zo, hopelijk, wel mensen in beweging te brengen."
The Road van Cormac McCarthy
Het verfilmde boek The Road van Cormac McCarthy vertelt het overlevingsverhaal van een vader en een zoon, onderweg in een post-apocalyptische wereld. Ze wandelen langs de snelwegen richting de zee in het zuiden, om de winter door te komen. Maar onderweg dreigt gevaar: verhongering en de medemens.
TECHNOLOGIE EN FINANCIERING, MAAR ...
Ook al is het vijf over twaalf, klimaatverandering kan ingeperkt worden. “Technologie ontwikkelt sneller dan ooit. Vandaag kan je als burger kwaliteitsvol en betaalbaar je eigen duurzame energie opwekken. En als het moet, wekken we binnenkort honderd keer meer wind- en zonne-energie op dan nodig. Want geloof me, van bovenuit is hier geld genoeg voor.” Triljoenen biljetten vlogen de deur uit tijdens de bankencrisis, met corona, of voor de oorlog tegen de Russen. Maar waar blijft de klimaatportemonnee? Terwijl de grote olie- en gasconcerns miljarden aan het binnen rijven zijn. Zij saboteren ondertussen toekomstige generaties. Voor geld dat, wanneer The Road wereldwijd toeslaat, zal vergaan in de verwoesting. Zonder imperium om het aan te spenderen.”
GOOD VERSUS BAD
In The Road verdeelt McCarthy de mensheid in de good guys en de bad guys, of beter: de kannibalen. Die lijn is in realiteit niet zo scherp te trekken volgens Nic. “We’re all in the same storm, but not in the same boat. De ene heeft amper nog een boot, de andere droomt verder op een cruiseschip. En daar dragen we allemaal schuld van, maar niet evenveel. Sommigen bewandelen het verkeerde pad, en anderen hebben die weg voor hen geplaveid. De politiek, reclamesector, marketing. En het strafste is: iedereen denkt een van de good guys te zijn. Ook degenen die me via Twitter verketteren, en haat prediken. Terwijl ik opkom voor een leefbare planeet. Hun planeet. Bizarre wereld, toch?”
EEN ACTIVIST DIE BLIJFT BLUSSEN
Alles op een rijtje, met welk gevoel wandelt Nic Balthazar de toekomst tegemoet? “Denk ik aan klimaatverandering en alle meeslepende gevolgen, dan primeert het gevoel dat nazinderde na het lezen van The Road. Grauwe angst. Angst voor een temperatuurstijging van drie graden. Angst voor mijn kinderen, die ik een leefbare wereld toewens. Maar hopen doe ik al lang niet meer. Want hoop is een opium voor het volk. Het verlamt je. Maar of je nu pessimist, optimist of realist bent, het voornaamste is dat we de brand blijven blussen. Tot we niet anders kunnen. Zoals een activist.”
"Denk ik aan klimaatverandering en alle meeslepende gevolgen, dan primeert het gevoel dat nazinderende na het lezen van The Road . Grauwe angst."
The Big Ask
14 jaar zit er tussen de clip The Big Ask en de documentaire Duty of Care. De twee klimaatschreeuwen van Nic Balthazar. Als Belgisch televisiemaker, schrijver en filmregisseur communiceert hij vandaag over het klimaat. Ook daarbuiten blijft hij op dezelfde nagel kloppen, als ambassadeur bij Klimaatzaak vzw en met de stand-uptragedy Klimaatbetoog. Tot er wordt geluisterd.
Meer lezen rond kunst en klimaat?
Naast Nic Balthazar werpen ook Lieve Helsen, Hans Goossens en Koen Vandewalle hun frisse blik op vier tijdloze kunstwerken die hun visies weerspiegelen op een wereld die geconfronteerd wordt met klimaatverandering. Download gratis het booklet Kunst en Klimaat via onderstaande knop.
